Gezonde kinderopvang

Gezondheidsthema’s in de kinderopvang:

• voeding
• voedselveiligheid
• bewegen
• groen
• sociaal-emotionele ontwikkeling
• dagritme
• mediaopvoeding
• seksuele ontwikkeling
• hygiëne
• fysieke veiligheid
• bescherming tegen de zon en hitteprotocol
• rookvrije kinderopvang
• vaccinaties
• veilig slapen

Voeding
Kinderen horen in de kinderopvang verantwoorde en gezonde voeding te krijgen. Kinderen zijn volop in de groei en hebben  eten en drinken nodig met voldoende energie en voedingsstoffen. Omdat er in de kinderopvang gedurende de dag diverse eet- en drinkmomenten zijn is een grote rol weggelegd voor pedagogisch medewerkers in het aanleren van gezonde voedingsgewoonten. Hoe pedagogisch medewerkers dit doen moet zijn vastgelegd in het voedingsbeleid van de kinderopvangorganisatie. Het Voedingscentrum omschrijft op haar site een 3-stappenplan voor een gezond voedingsbeleid voor kinderdagverblijven. Ook is er volop informatie te vinden over  gezonde voeding voor kinderen in de leeftijd van 4 tot 13 jaar.

Voedselveiligheid
De Warenwet stelt eisen aan de voedselveiligheid in de kinderopvang:

• zuigelingenvoeding moet worden bereid op een plek die strikt gescheiden is van de verschoonplek
• uit een kraan die gebruikt wordt voor handen wassen en het verschonen van kinderen mag géén water getapt worden voor zuigelingenvoeding
• schone flessen en spenen moeten bewaard worden op een schone en droge doek of flessenrek.

Daarnaast moet de keuken aan allerlei eisen voldoen, zoals: er moet voldoende ruimte zijn om een scheiding aan te brengen tussen vuile en schone producten en tussen rauw en bereid voedsel, er moet een afsluitbare opbergruimte zijn voor materialen en droge producten, er moet een koel- of diepvries bewaarruimte zijn, etc. Kindercentra moeten voldoen aan al deze, én en de overige eisen in de Warenwet.

De Brancheorganisatie Kinderopvang heeft een hygiënecode voor kleine instellingen in o.a. de kinderopvang opgesteld. Het is een praktijkhandleiding en een hulpmiddel om de voedselveiligheid te bevorderen zodat maaltijden en verstrekte producten kinderen en personeel niet ziek maken. De hygiënecode is gebaseerd op de gestelde eisen in de Warenwet.

Bewegen
De basis voor een goede motorische ontwikkeling wordt al gelegd in de eerste zes maanden van een baby. Door veel en gevarieerd te bewegen leert een kind vele bewegingen onder de knie te krijgen. Bewegen is ook belangrijk bij het leren van taal. Kinderen leren begrippen als onder, boven, over, achter, links en rechts alleen door zich deze begrippen bewegend eigen te maken. Kinderen die veel (buiten) spelen zijn beter toegerust om gezond en evenwichtig op te groeien. Zij hebben relatief minder kans op ongevallen en zullen bij ziekte ook sneller herstellen. Ook zijn zij mentaal sterker. Al met al lopen zij minder gezondheidsrisico’s. Kijk voor meer informatie over bewegen (in de kinderopvang) op kenniscentrumsportenbewegen.nl/kinderopvang.

Beweegadvies voor kinderen van 0-4 jaar (2022) in een infographic weergegeven gebaseerd op advies van de Gezondheidsraad.

Dagritme
Een dagritme is belangrijk voor jonge kinderen. Het is voorspelbaar, geeft emotionele veiligheid en rust. Elk kindercentrum heeft een eigen dagritme. De tijden voor slapen, eten, verzorging, maaltijden en activiteiten worden erin opgenomen. Het ritme wordt vaak tijdens de intake met ouders besproken en wordt beschreven in het beleid. Meer over dagritme weten?

Meer informatie: Gezondekinderopvang.nl

Seksuele ontwikkeling
Alle kinderen maken een seksuele ontwikkeling door. Kinderen verkennen in hun eigen tempo het eigen lichaam en dat van anderen. Vaak is seksualiteit voor volwassenen een meer beladen onderwerp dan voor kinderen. Het is daarom  van belang dat de (professioneel) opvoeder vanuit een ‘kinderbril’ het gedrag van het kind bekijkt en zich afvraagt of het gedrag hoort bij de ontwikkeling en leeftijdsfase. Als twee kinderen samen spelen, is het goed om te bekijken of het spel met wederzijdse instemming plaatsvindt. Ook is het belangrijk dat de kinderen in min of meer dezelfde ontwikkelingsfase zitten. Als er een groot leeftijdsverschil is tussen kinderen, zitten ze in verschillende ontwikkelingsfases en hebben  ook andere behoeftes. Als twee kinderen van vier jaar samen doktertje spelen, doen ze dat omdat ze beiden in dezelfde fase zitten: een fase waarin ze hun lichaam en gevoelens aan het ontdekken zijn. Een ouder kind, bijvoorbeeld van tien jaar, dat met een kind van bijvoorbeeld vier jaar doktertje speelt scheelt in zijn seksuele ontwikkeling te veel jaar van het kind van vier. Een kind van tien jaar is de fase van ontdekking al  voorbij. Het is aan het begin van de puberteit en beleeft seksualiteit op een andere manier. Seksueel gedrag van kinderen wordt over het algemeen geaccepteerd binnen bepaalde grenzen. Maar die grenzen kunnen voor iedereen anders liggen. Dat is afhankelijk van de persoonlijke  waarden en normen van de beroepskracht, de waarden en normen van de kinderopvangorganisatie en/of de waarden en normen van de ouders.

Lees meer: gezonde seksuele ontwikkeling van kinderen van 0 – 4 jaar en van 4 – 12 jaar

Wanneer er vermoedens bestaan dat er (seksuele) grenzen zijn overschreden dan volgt een andere route. Meer informatie over seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen leest u in deel 3 van het Protocol ‘kindermishandeling en grensoverschrijdend gedrag’ voor de kinderopvang.

Fysieke veiligheid
Per kindercentrum (kdv, bso, psz) is er een veiligheids- en gezondheidsbeleid dat de veiligheid en gezondheid van de kinderen zoveel mogelijk waarborgt. In de praktijk wordt er gehandeld zoals in dit beleid beschreven staat. Het beleid gaat over de risico’s met grote gevolgen voor de veiligheid of de gezondheid van kinderen. Pedagogisch medewerkers leren kinderen omgaan met kleine risico’s. In het veiligheids- en gezondheidsbeleid staat beschreven hoe dat aan kinderen wordt geleerd. Meer informatie over dit beleid lees je hier.