Grote reorganisatie Belastingdienst na affaire; afdeling Toeslagen wordt apart onderdeel

Minister Wopke Hoekstra (CDA) hoopt hiermee het verloren vertrouwen in de Belastingdienst en zijn ministerie te herstellen. De dienst staat onder grote druk door de affaire rond de kinderopvangtoeslag. Daardoor raakten honderden, mogelijk duizenden ouders gedupeerd omdat ze jarenlang onterecht als fraudeurs werden aangemerkt en zo grote bedragen moesten terugbetalen of in het geheel geen toeslag kregen. Hoekstra schrijft aan de Tweede Kamer dat door de aanpak van deze ‘acute problemen’ de lopende vernieuwingen bij de Belastingdienst in het slop dreigen te raken. Ook daarom vindt hij de reorganisatie noodzakelijk. 

Cultuurverandering

Het besluit voor afsplitsing van Toeslagen, en het onderdeel Douane, hing al langer in de lucht. Het werd zaterdag bekendgemaakt een dag na het min of meer gedwongen vertrek van de huidige directeur-generaal van de fiscus, Jaap Uijlenbroek. Hij zat er sinds 2017. 

Eerder al struikelde de staatssecretaris die over de Belastingdienst gaat, Menno Snel. Hij heeft nog geen opvolger. Belastingen, Toeslagen en Douane krijgen ieder een topman. Het kabinet denkt nog na of er één of twee nieuwe staatssecretarissen moeten komen op Financiën. Maandag spreken de vier coalitiepartijen hier met de premier over.

Pieter Omtzigt, een van de Kamerleden die zich inzette om de affaire aan het licht te brengen, noemt het ‘verstandig’ om de dienst op te delen, “vanwege de problemen die zich hebben voorgedaan en de uitdagingen die komen”. Zijn partij, het CDA, vindt het bij de cultuurverandering “heel belangrijk dat de rechtstatelijkheid van de Belastingdienst centraal staat. Alle onderdelen van de Belastingdienst dienen de wetten na te leven en burgers en kleine bedrijven moeten niet platgewalst worden.”

In de Kamerbrief schrijft de minister ook dat het bij de Belastingtelefoon niet goed gaat en dat een externe partij gaat kijken hoe de Belastingdienst burgers en bedrijven beter te woord kan staan. Verder stelt hij ‘personeelsraadspersonen’ aan bij wie medewerkers ‘misstanden uit het verleden en heden’ kunnen melden. Volgens Omtzigt gaan deze raadspersonen signalen over onrechtmatig handelen onderzoeken en hebben zij ook toegang tot alle documenten. 

Vakbond FNV is kritisch en heeft geen vertrouwen in integriteitspersonen die de Belastingdienst zelf kiest. Uit een enquête van de bond bleek eerder dat het vertrouwen van het personeel ernstig is geschaad. Daarom moeten integriteitskwesties voortaan worden beoordeeld door mensen met draagvlak van vakbonden en medezeggenschap, aldus de FNV.

‘Betrouwbare overheid’

Hoekstra meldt in de brief dat sommige veranderingen snel en andere pas op lange termijn kunnen plaatsvinden. De minister laat verder in een reactie op Twitter weten dat de burger moet kunnen rekenen op een ‘betrouwbare overheid’. Volgens de minister is dit “ondanks grote inspanningen van de Belastingdienst de afgelopen periode niet altijd goed gegaan”. Voor gedupeerde ouders betekende ‘niet altijd goed gegaan’ soms dat ze baan, huis of relatie verloren. Trouw meldde zaterdag dat een groep van vijftig getroffen ouders niet akkoord gaat met de compensatie die het ministerie hun biedt. Zij vinden dat die lang niet tegemoetkomt aan de werkelijk geleden schade.

Download de Kamerbrief waarin Hoekstra de Tweede Kamer informeert