Nieuw financieringssysteem kinderopvang van de baan

BOinK, maar vooral ook ouders uit de achterban, zijn al meer dan twee jaar intensief betrokken bij de ontwikkeling van Financiering Kinderopvang (FKO). Al meer dan dertien jaar, sinds de invoering van de Wet kinderopvang in 2005, behartigen wij de belangen van de duizenden ouders die ieder jaar in problemen komen met de aanvraag van de kinderopvangtoeslag. Ouders komen hierbij vaak in grote financiële problemen. Ook vanuit de schuldhulpverlening wijst men er op dat de problemen rond terugbetaling van de kinderopvangtoeslag een substantieel onderdeel uitmaken van de schuldenproblematiek. Wij zagen in het nieuwe systeem voor Financiering Kinderopvang via DUO goede mogelijkheden om de risico’s en problemen rondom kinderopvangtoeslag voor een groot deel terug te dringen. In die zin is dit besluit voor ouders een grote deceptie en zijn we weer terug bij af.

Toelichting van de Staatssecretaris

In de brief licht de Staatssecretaris toe: “Ook voor dit kabinet staat voorop dat deze problemen met de kinderopvangtoeslag moeten worden aangepakt. Dit kabinet heeft in het regeerakkoord aangegeven dat het aangekondigde wetsvoorstel voor directe financiering kansrijk is, maar dat zorgvuldige afweging nodig is vanwege het ingrijpende karakter van de veranderingen. Het is ook die behoefte aan zorgvuldigheid die mij, na overleg met het kabinet en specifiek met de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de Staatssecretaris van Financiën, heeft doen besluiten om de problematiek aan te pakken door verbeteringen binnen het huidige stelsel van de kinderopvangtoeslag bij de Belastingdienst door te voeren. Het wetsvoorstel Wet nieuw financieringsstelsel kinderopvang zal daarom niet bij uw Kamer worden ingediend.”

Wat komt er dan? 

In brief aan de Tweede Kamer staat het volgende: “De Belastingdienst heeft een aantal verbetervoorstellen gedaan.

• Ten eerste wil de Belastingdienst meer gebruik gaan maken van gegevens die kinderopvangorganisaties maandelijks aanleveren en ouders periodiek gaan bevragen of de gegevens waarop het maandelijkse voorschot is gebaseerd (nog) actueel zijn. Door meer frequent van kinderopvangorganisaties gegevens over het gebruik van ouders (factuurgegevens) te ontvangen, kan de Belastingdienst monitoren of de ouder niet te veel voorschot ontvangt. Te veel ontvangen toeslag – met een terugvordering tot gevolg – kan hiermee deels worden voorkomen.
• Ten tweede wil de Belastingdienst met persoonlijke begeleiding (casemanagement) en speciale aandacht voor ouders die in het verleden te maken hebben gehad met terugvorderingen, een substantiële vermindering van het aantal hoge terugvorderingen bewerkstelligen.
• Ten derde zal de digitale dienstverlening verder worden uitgebouwd. Onderdeel daarvan is dat de Belastingdienst ouders gaat ondersteunen bij het vooraf schatten van de opvanguren en ook bij wijzigingen van (persoonlijke) gegevens eerder een (waarschuwings)melding richting ouders zal sturen. Ouders worden hiermee gedeeltelijk ontlast, maar blijven zelf verantwoordelijk voor het aanvragen, stoppen en wijzigen van alle relevante gegevens.”

Hoe nu verder?

De Staatssecretaris geeft aan dat de uitwerking van deze voorstellen prioriteit heeft bij de Belastingdienst. Zij wil bij het ontwikkelen en uitvoeren van deze verbeteringen de sector, ook de ouders, nadrukkelijk betrekken. Ze noemt het een ‘voorwaarde voor een succesvolle implementatie van de voorstellen’. De verbeteringen moeten uiterlijk 2020 gerealiseerd zijn.

BOinK heeft de afgelopen jaren al veel voorstellen gedaan om de uitvoering door de Belastingdienst te verbeteren. BOinK voelt zich gesterkt door het onderzoek van de Nationale Ombudsman waaruit blijkt dat in de helft van de gevallen de toeslag onterecht is teruggevorderd. Wij gaan ervan uit dat dit onderzoek en de uitspraken van de Raad van State leidend zullen zijn bij de verbeteringen van de Belastingdienst. Ook nu zullen wij kritisch en alert zijn bij het beoordelen en testen van de nieuwe voorstellen. Daarnaast zal BOinK zelf ook met voorstellen komen om op de kortst mogelijke termijn de aanvraag voor ouders eenvoudiger te maken en de risico’s van terugvorderingen zo veel mogelijk te beperken.