Waarom verbeteren kinderopvangtoeslag?

De Belastingdienst Toeslagen werkt momenteel intensief aan het verbeteren van de processen rondom het aanvragen en wijzigen van de kinderopvangtoeslag. Dit doen zij in samenwerking met het Ministerie van Sociale Zaken en partijen uit de sector, waaronder BOinK.

Dat ouders (veel) toeslag moeten terugbetalen heeft onder andere te maken met het feit dat de kinderopvangtoeslag die ouders krijgen eigenlijk een voorschot is. De hoogte van de kinderopvangtoeslag die ouders maandelijks ontvangen, is een inschatting op basis van meerdere gegevens. Bijvoorbeeld het aantal uur kinderopvang wat wordt afgenomen, de uurprijs, maar ook het inkomen van ouders. Het bedrag wordt berekend op basis van schattingen die ouders zelf maken.

Die schattingen kunnen niet altijd volledig correct zijn. Dat kan leiden tot wijzigingen en daarmee helaas ook tot – soms heel hoge – terugbetalingen, de zogenaamde ‘terugvorderingen’. Grote bedragen moeten terugbetalen heeft logischerwijs vaak hele grote gevolgen. Gezinnen komen zelfs in de schuldsanering terecht, met alle gevolgen van dien.

Doel

Het doel is dat er, na 2020, minder hoge (meer dan € 1.000) terugvorderingen zijn.

Hoe hoge terugvorderingen voorkomen?

Door het verbeteren van de huidige procedure en de informatie rondom de kinderopvangtoeslag wil het kabinet ouders meer ontlasten, ondersteunen en beter informeren. Daarvoor worden de volgende plannen uitgewerkt:

• De Belastingdienst wil gebruik maken van actuele gegevens die kinderopvangorganisaties maandelijks bij de Belastingdienst moeten aanleveren; bijvoorbeeld over hoeveel uren opvang er is afgenomen en tegen welke uurprijs. De Belastingdienst onderzoekt verschillende manieren om met ouders af te stemmen of die gegevens kloppen en of het maandelijkse voorschot dus nog correct is.
• De Belastingdienst wil persoonlijke begeleiding (casemanagement) en speciale aandacht bieden aan ouders die in het verleden te maken hebben gehad met (hoge) terugvorderingen en onderzoekt hoe dit het beste ingericht kan worden.
• De digitale dienstverlening wordt verder uitgebouwd; ouders krijgen meer ondersteuning bij het vooraf inschatten van de opvanguren en ook bij wijzigingen van (persoonlijke) gegevens zal er eerder een (waarschuwings)melding richting ouders worden gestuurd.

Lees alle 7 verbetervoorstellen.

Let op: ouders blijven (met het huidige systeem van toeslagen) altijd zelf verantwoordelijk voor het aanvragen, stoppen en wijzigen van alle relevante gegevens omdat zij de aanvrager zijn van toeslag. Wanneer er problemen ontstaan en daarmee ook terugvorderingen, komt de Belastingdienst Toeslagen altijd bij de ouder om de toeslag terug te vorderen. Ook als de problemen niet de schuld van de ouder zijn.

In de praktijk blijkt dat niet altijd terecht is dat de ouder verantwoordelijk wordt gehouden voor de ontstane problemen. Bovendien is het zo dat als er een probleem met een déél van de kinderopvangtoeslag is, ouders toch álle toeslag over dat kalenderjaar moeten terugbetalen. Het gaat daarmee dus bijna altijd om hoge bedragen.

Heeft u vragen of loopt u zelf tegen problemen met de kinderopvangtoeslag aan? Neem dan contact op met ons spreekuur of meldt u als gedupeerde bij ons meldpunt kinderopvangtoeslag.

Rol van BOinK

BOinK is namens ouders nauw betrokken bij dit traject. We behartigen de belangen van ouders. We geven het projectteam 'Verbetertraject Kinderopvangtoeslag' van de Belastingdienst input. Dit doen we op basis van ervaringen van ouders en de kennis die we de afgelopen jaren hebben opgebouwd. We lezen mee, denken mee en praten mee. Op deze manier vertegenwoordigen we alle ouders in de kinderopvang en dragen er zo aan bij om alle verbeteringen die worden doorgevoerd voor ouders zo optimaal mogelijk te maken.

Praktijkonderzoek door BOinK

Om een nog beter beeld te krijgen van de problemen en behoeften van ouders doen we op dit moment praktijkonderzoek. We interviewen ouders en professionals. We brengen de praktische behoeften van ouders die kinderopvangtoeslag aanvragen in kaart. We gaan op zoek naar praktische oplossingen, die ouders helpen en het hele toeslagproces makkelijker en begrijpelijker kunnen maken. De input die dit praktijkonderzoek oplevert gebruiken we om de Belastingdienst te adviseren over het Verbetertraject kinderopvangtoeslag.

We weten al heel veel over waar ouders tegen aan lopen, waar knelpunten zitten en waar fouten worden gemaakt. We weten dat veel problemen rondom digitale dienstverlening in het algemeen en bij de kinderopvangtoeslag in het bijzonder, voorkomen bij ouders die minder dan gemiddeld digitale vaardigheden hebben. We weten ook dat deze groep vaak niet goed in staat is om hulp en ondersteuning te organiseren. Met het praktijkonderzoek kijken we naar de oplossingen.

De 7 verbetervoorstellen van de overheid

1. Maandelijks 'controleren'.
   De Belastingdienst zal elke maand aan kinderopvangorganisaties vragen hoeveel de kinderopvang daadwerkelijk is gebruikt (opvanggegevens). Dit noemen ze 'Intensivering gegevenslevering kinderopvangorganisaties'. Op basis daarvan zal de Belastingdienst eerder contact zoeken met ouders indien het feitelijke gebruik afwijkt van het eerder geschatte gebruik. De ouder krijgt hierdoor de kans om het geschatte gebruik aan te passen en zo een terugvordering of nabetaling te voorkomen of beperken.
   
   
2. Intensivering controle gewerkte uren en doelgroepstatus.
   De Belastingdienst zal eerder en frequenter gebruik gaan maken van gegevens van bijvoorbeeld UWV en Inlichtingenbureau. Daarmee kan het recht op kinderopvangtoeslag eerder worden vastgesteld. Hierdoor wordt op een eerder moment duidelijk of een ouder recht heeft op de kinderopvangtoeslag en wordt het onterecht uitbetalen van toeslag (en daarmee een hoge terugvordering achteraf) zoveel mogelijk voorkomen.
   
   
3. Begeleiden van ouders met (kans op) problematische schulden.
   Het verder uitwerken van case-management. Hierbij worden ouders, waar nodig, intensief begeleid door medewerkers van de Belastingdienst.
   
   
4. Verbetering doorvoeren in het aanvraag- en mutatieproces.
   Als ouders kinderopvangtoeslag aanvragen en of een verandering doorgeven voor de kinderopvangtoeslag, zal de Belastingdienst actief vragen naar mogelijke veranderingen in de (persoonlijke) omstandigheden. Hierdoor is de kans groter dat wijzigingen tijdig worden doorgegeven. Dat leidt tot minder terugvorderingen en nabetalingen.
   
   
5. Verbetering van de schatting van de opvanguren.
   Op de site van de Belastingdienst staat een tool waarmee je het aantal uur kinderopvang kunt inschatten. Deze zal verbeterd worden. De Belastingdienst zal hierbij gebruik maken van dataanalyse in combinatie met gegevensuitwisseling (zie 1).
   
   
6. Digitaal 'waarschuwen' van ouders.
   Moderne technieken (software, apps, gedragswetenschappen) zullen worden ingezet om ouders eerder op het belang van het doorgeven van wijzigingen te wijzen. Hierdoor is de kans groter dat wijzigingen tijdig worden doorgegeven, met minder terugvorderingen en nabetalingen als gevolg.
   
   
7. Proportioneel vaststellen.
   Jurisprudentie laat zien dat er grote terugvorderingen ontstaan omdat er geen recht op kinderopvangtoeslag bestaat als niet alle kosten door de ouder zijn gemaakt. Doordat ouders in die situaties geen recht op toeslag hebben, moeten zij op dit moment het gehele voorschot dat is uitgekeerd, terugbetalen. Er wordt gekeken of het mogelijk is om het recht op kinderopvangtoeslag proportioneel vast te stellen. Daarmee worden de volledige terugvorderingen van het uitgekeerde voorschot verminderd. Mogelijke oplossingen moeten nader worden onderzocht op de beleidsmatige gevolgen en de uitvoerbaarheid van de voorgestelde aanpak.

Heeft u vragen over dit project? Mail naar boink@boink.info of bel naar 030-2331400.