Op 28 september stuurde staatssecretaris De Vries een voortgangsrapportage naar de Tweede Kamer. De vijftiende alweer. We maakten voor u een korte en een langere samenvatting. De staatssecretaris schreef ook een brief aan de Kamer. In die brief vertelt zij wat er gedaan is om het herstel sneller te laten gaan. Bijvoorbeeld door de integrale beoordelingen en bezwaren sneller af te ronden. En door dossiers eerder en sneller te geven. Het traject bij de Commissie Werkelijke Schade (CWS) duurt lang. Daarom zijn ook hier aanpassingen gedaan. Er is een nieuwe voorzitter per 1 oktober 2023: Jan van den Bos. Het kabinet heeft besloten dat er een alternatieve schaderoute komt. Niet in plaats van CWS, maar ernaast. Daarover leest u meer in deze nieuwsbrief.

Ouders kunnen naar de CWS, maar dat duurt lang. Daarom komt er een mogelijkheid bij. Die andere route is op 23 juni aangekondigd. Een grote pilot is op 28 september van start gegaan. Een pilot is een soort proef. De andere route geldt dus nog niet voor iedereen!

De andere route ziet er zo uit. In het kort:

• Sommige ouders hebben meer schade dan € 30.000 en het bedrag uit de integrale beoordeling.
• Deze ouders kunnen naar CWS voor hun aanvullende schade.
• Deze ouders kunnen straks ook naar de alternatieve schaderoute.
• Er komt eerst een pilot om te kijken of deze route werkt.
• Het verhaal van de ouder staat centraal. De ouder kan dit verhaal zelf opschrijven of hiervoor hulp krijgen van een schrijver.
• Het gaat om wat ze ‘causaliteit’ noemen. Dat is het bewijzen dat de schade het directe gevolg is van de toeslagenproblematiek. De eisen aan het bewijs zijn in deze route lichter.
• Er wordt gewerkt met zogenaamde forfaitaire bedragen. Dit zijn standaard, vaste bedragen. Experts adviseren de overheid over de hoogte van deze bedragen. Het zijn dus standaardbedragen, niet de precieze bedragen van de betreffende ouder. Ouders die hun schade heel precies willen afhandelen, kunnen beter naar de CWS gaan.
• En daarna? Na beoordeling van het verhaal, na de toepassing van het schadekader? Dan krijgt de ouder een voorstel voor een vaststellingsovereenkomst (VSO). Daarmee wordt de aanvullende schadevergoeding toegekend.
• De ouder kan dat voorstel indien gewenst bespreken in een persoonlijk gesprek en/of onafhankelijk advies inwinnen.
• Als de VSO ondertekend is, krijgt de ouder het vastgestelde bedrag. Klaar. De ouder kan daarna niet meer naar de CWS. En kan geen bezwaar aantekenen of in beroep gaan.
• Brede ondersteuning door gemeenten of nazorg via bijvoorbeeld Lotgenotencontact blijven beschikbaar.

De overheid gaat kijken of dit werkt. Dat doet ze met een pilot. Op 28 september is deze pilot gestart. Ouders kunnen in vijftien gemeenten in gesprek met een begeleider. Het gaat om de volgende gemeenten: Almere, Amsterdam, Den Haag, Drechtsteden, Enschede, Groningen, Leusden, Maastricht, Nijmegen, Roermond, Rotterdam, Tilburg, Utrecht, Sneek en Zwolle. Ouders worden hiervoor uitgenodigd. Dat zijn ouders die aan bepaalde voorwaarden voldoen. Uzelf aanmelden kan niet. Dus nog niet iedereen kan hier nu al gebruik van maken.

De alternatieve schaderoute start met deze grote pilot. Daarna kijkt UHT of dit werkt. Dit is het geval als er 300 vso’s zijn afgesloten. Of uiterlijk eind december 2023. Begin 2024 wordt gekeken of de regeling goed werkt. Dan wordt besloten of de regeling voor iedereen kan gelden.

De Stichting (Gelijk)Waardig Herstel (SGH) helpt de overheid in de alternatieve schaderoute. In deze stichting zitten: Number 5 foundation, Capgemini, KPMG, Van Berkel Professionals en Eiffel. SGH is een neutrale partij en zij ondersteunt de ouders in het proces.

De Tweede Kamer ging met staatssecretaris De Vries in gesprek over de voortgangsrapportage. Het debat kunt u hier terugzien. De Kamerleden blijven zoeken naar mogelijkheden om de problemen sneller en beter op te lossen. Zo stelden ze vragen over de schulden van jongeren bij DUO. En over de alternatieve schaderoute: waarom mag een ouder daar geen bezwaar aantekenen en in beroep gaan?

De staatssecretaris deed de Kamer op 12 oktober meerdere beloftes:

1. Zij gaat in gesprek met de inspectie. Zij belooft de Kamer daarover te informeren.
2. Zij komt terug op de technische details over de schuldenregeling voor jongeren.
3. Waar lopen gemeenten tegenaan? Kunnen ze uit de voeten met wat er nu ligt? Hoe verloopt de schuldenregeling voor jongeren, waar lopen ze tegen aan? Hier komt De Vries in de volgende voortgangsrapportage op terug.
4. Zij zoekt uit hoe vaak DUO maatwerk levert.

Er komt binnenkort een zogenaamd 2 minuten debat in de Kamer. Daarin brengen Kamerleden moties in stemming. Een van de emoties kan gaan over de schulden van jongeren bij DUO.

De Inspectie belastingen, toeslagen en douane (IBTD) kwam in oktober met het rapport Levens in de wachtstand. De inspectie geeft in dit rapport een signaal af. Dit signaal gaat over de situatie van ernstig gedupeerden. Ze zeggen: ‘Wij constateren dat een aantal keuzes in het kader van de hersteloperatie kinderopvangtoeslag negatief uitpakt voor ernstig gedupeerden’. Inspecteur-generaal Bart Snels zegt hieronder in de krant: „We bedenken hoe we problemen voor mensen moeten oplossen, zonder dat we eerst eens vragen: wat heb je nodig?”

Op 10 oktober reageerde het kabinet. Het kabinet ziet het probleem van ernstig gedupeerden. Maar, zeggen ze, er zijn geen eenvoudige oplossingen om alle problemen in een keer weg te nemen. Het kabinet gaat met de inspectie in gesprek over de suggesties.

Gedupeerde ouders kunnen via hun advocaat een schade-expert inhuren. Dat kan sinds half augustus 2023. Deze expert kan een zogenaamde schadestaat maken. Deze schadestaat laat de werkelijke schade zien. De gedupeerde ouder kan de schadestaat gebruiken in het vervolg van het hersteltraject. Er zijn al gedupeerden die een schade-expert hebben.

Jongeren met mentale (psychische) problemen kunnen niet altijd bij goede zorg terecht. Ook jongeren die geraakt zijn door de toeslagen niet. Vanwege wachtlijsten. Daarom is een soort tussenoplossing bedacht: Minddistrict. Deze organisatie biedt getroffen jongeren een platform. Bij dit platform kunnen jongeren zelfstandig werken aan hun problemen. Zij kunnen gebruik maken van standaard zelfhulpmodules. Er komen ook maatwerkmodules voor toeslagjongeren. Deze E-health app komt zo snel mogelijk beschikbaar, waarschijnlijk in november. Het platform is geen oplossing voor de wachtlijsten voor ‘echte’ zorg. UHT bekijkt met gemeenten hoe in schrijnende gevallen toch hulp geboden kan worden.

Op 11 juli heeft de Eerste Kamer het wetsvoorstel met aanvullende regelingen aangenomen. Deze wet gaat onder meer over ex-toeslagpartners. UHT maakte een filmpje over de voorwaarden voor de ex-toeslagpartnerregeling. Als u aan de voorwaarden voldoet krijgt u vanzelf bericht van UHT. UHT heeft vanaf 30 september de eerste brieven gestuurd. Later in 2024 gaat de regeling ook open voor ex-toeslagpartners die niet zijn opgeroepen door UHT, en mogelijk wel gedupeerd zijn.

De Stichting Lotgenotencontact organiseert regelmatig bijeenkomsten. Dit zijn bijeenkomsten met en voor gedupeerde ouders. De bijeenkomsten vindt u hier. De stichting denkt ook graag mee over het opzetten van bijeenkomsten. De stichting deelt graag ervaring en expertise.