De oudercommissie bestaat uit ouders van de opvang en behartigt de belangen van alle ouders op de opvang. Dit doet zij door onder andere gevraagd en ongevraagd te adviseren over het beleid van de opvang. De oudercommissie onderhoudt contact met de ouders, maar is geen bemiddelaar bij klachten. Elke vestiging heeft een eigen oudercommissie. De oudercommissie is een onafhankelijke orgaan. Het is daarom aan te raden om naast de vergadering met de opvang ook apart te vergaderen.

De oudercommissie heeft adviesrecht over verschillende kwaliteitsaspecten, het voedingsbeleid, de klachtenregeling, de prijs en de openingstijden. Deze onderwerpen zijn meer specifiek vastgelegd in de Wet Kinderopvang (artikel 1.50 en 1.60). Veel situaties uit de praktijk passen binnen deze adviesrechten, zoals het structureel samenvoegen van groepen (wijziging in het pedagogisch beleidsplan), een pilot met warme maaltijden (voedingsbeleid) of het beleid bij uitjes (veiligheid).

Onderwerpen waar de oudercommissie geen adviesrecht over heeft zijn bijvoorbeeld personeelsbeleid en tussenschoolse opvang.

Wanneer de opvang het beleid wil wijzigen op één van de adviesonderwerpen vraagt de ondernemer schriftelijk advies bij de oudercommissie. De oudercommissie geeft hierop binnen de afgesproken termijn een schriftelijke reactie. De ondernemer mag van dit advies alleen afwijken wanneer hij/zij aan kan tonen dat het advies zich tegen het belang van de opvang verzet. Het advies moet in dat geval gemotiveerd en beargumenteerd worden afgewezen en de ondernemer moet aantonen dat als het advies zou worden gevolgd dit ten koste gaat van de kwaliteit of de kosten van de opvang.

Een oudercommissie kan ook ongevraagd adviseren. De opvang hoeft hier niets mee te doen, maar in een goede samenwerking zal de opvang hierover in gesprek gaan met de oudercommissie.

Download de brochure over medezeggenschap

De oudercommissie behartigt de belangen van alle ouders van de opvang. Het is dus logisch dat er regelmatig contact is. Individuele ouders kunnen signalen neerleggen bij de oudercommissie. De oudercommissie kan geen individuele klachten behandelen, maar kan ouders wel de goede kant op wijzen en nog eens goed naar het beleid kijken. De oudercommissie houdt daarnaast ook de ouders op de hoogte van haar werkzaamheden. Een oudercommissie heeft hiervoor e-mail- of adresgegevens van ouders nodig. Deze mogen niet zomaar worden doorgegeven in verband met privacywetgeving, maar hierover kunnen afspraken gemaakt worden met de opvang.

Download de de brochure over communicatie

Het Klachtenloket en de Geschillencommissie Kinderopvang zijn de landelijke organen waar oudercommissies terecht kunnen. Iedere opvang heeft de wettelijke plicht de oudercommissie de mogelijkheid te bieden om naar een klachteninstantie te stappen. Het lidmaatschap van de Klachtenloket is dan ook voor rekening van de opvang en hoort niet van het budget van de oudercommissie af te gaan.

De Wet kinderopvang bepaalt dat de GGD kindercentra inspecteert. Een vast onderdeel van deze inspectie is een vragenlijst aan de oudercommissie. Als een oudercommissie ontevreden is over de kwaliteit van de opvang dan kan ze altijd telefonisch contact opnemen met de GGD-inspecteur. In een telefoongesprek kan de oudercommissie signalen afgeven over situaties die haar zorgen baren. De GGD-inspecteur kan bij zijn inspectie dan extra aandacht besteden aan die punten, of zelfs een extra inspectie inlassen. Als het inspectierapport is verschenen, kan de oudercommissie op basis van het rapport in gesprek gaan met de opvang over eventuele verbeterpunten.

Ja, zowel de oudercommissie als de ouders op de opvang kunnen het vertrouwen in een oudercommissie(lid) opzeggen en de gehele commissie of het individuele lid ontslaan. De wijze waarop dit gebeurt, moet worden opgenomen in het huishoudelijk reglement. Een beslissing tot ontslag kan overigens alleen door ouders worden genomen, niet door de opvangorganisatie/de houder.

Bekijk hier het modelreglement

Alle adviesrechten liggen volgens de Wet kinderopvang bij de oudercommissie van de vestiging. De oudercommissie kan ervoor kiezen om, in overleg met de organisatie, een overkoepelende centrale oudercommissie te machtigen voor (een aantal) onderwerpen. Elke oudercommissie is vrij in het bepalen of en zo ja welke onderwerpen zij wil machtigen. Het staat iedere oudercommissie te allen tijde vrij om de onderwerpen en de voorwaarden waaronder gemachtigd wordt, te veranderen of in te trekken. Wanneer een oudercommissie geen machtiging heeft afgegeven moet de opvang de lokale oudercommissie apart om advies vragen.

In het modelreglement dat we in samenwerking met Brancheorganisatie Kinderopvang hebben opgesteld, is een artikel over de centrale oudercommissie opgenomen.

Het BOinK magazine, maar ook andere voor de oudercommissie bestemde informatie, komt niet altijd direct bij de oudercommissie terecht. Een speciaal postvak voor de oudercommissie kan het ‘zwerven’ van post veelal voorkomen. Oudercommissies die elk lid van de commissie een exemplaar van het magazine willen aanbieden, kunnen het magazine downloaden van de ledensite.

In de kinderopvang is een oudercommissie verplicht. Dat staat in de Wet kinderopvang. Sommige opvangorganisaties spreken over een ‘ouderraad’ terwijl er eigenlijk ‘oudercommissie’ wordt bedoeld. Een oudercommissie bestaat uit een aantal ouders van een dagopvang, buitenschoolse opvang, of gastouderbureau. Zij hebben als taak en recht de organisatie te adviseren over diverse (wettelijk vastgelegde) onderwerpen om er zo voor te zorgen dat de kwaliteit van de opvang wordt behouden en verbeterd. Sommige oudercommissies hebben ook de taak uitjes en feestjes te organiseren. Dat is een afspraak die de oudercommissie met de organisatie kan maken maar het behoort niet tot officiële taken van een oudercommissie.

Kinderopvangtoeslag is een inkomensafhankelijke bijdrage aan de kosten voor de kinderopvang, die door de Belastingdienst/Toeslagen maandelijks wordt uitgekeerd. Om recht te hebben op deze toeslag dient u aan een aantal voorwaarden te voldoen.

Bij sluiting of verhuizing moet de opzegtermijn worden aangehouden door de opvang en ouders. Daarnaast moet er bij verhuizing een nieuw contract worden aangeboden, met een nieuw adres, nieuwe informatie over de groepen en het nieuwe LRK-nummer. Geef deze informatie zo snel mogelijk door aan de Belastingdienst. U bent niet verplicht akkoord te gaan met dit nieuwe contract. Daarom bent u niet verplicht om uw kind naar een andere vestiging te brengen.

Wanneer u de kinderopvangtoeslag op rekening van de opvang laat storten, wijzigt u dit rekeningnummer dan zo snel mogelijk naar uw eigen bankrekeningnummer.

De oudercommissie kan meedenken over een soepele overgang en communicatie naar ouders.

Volgens de beroepscode van de vakbond FNV mag dit niet. De beroepscode is bedoeld als middel om de kwaliteit van de beroepsuitoefening in de kinderopvang te bewaken en te vergroten. De beroepscode is een belangrijk handvat voor alle pedagogisch medewerkers die op professionele wijze in de kinderopvang werken. 

Iedere opvang is verplicht om een oudercommissie te hebben. Een lidmaatschap van BOinK is niet verplicht. De opvang geeft de oudercommissie vaak een bepaald budget dat voldoende is om de contributie van het BOinK-lidmaatschap, onkosten (briefpapier, kopieerkosten etc.), en eventuele scholing van de oudercommissie te kunnen betalen. Als de oudercommissie lid wordt van BOinK, dan kunnen daarmee alle ouders van de opvang gebruik maken van de diensten van BOinK.

De dag van de pedagogisch medewerker (leidster) valt ieder jaar op de 3^e donderdag van september.

Het benodigd aantal pedagogisch medewerkers (de beroepskracht-kindratio) hangt af van de soort opvang, de leeftijd van de kinderen, het aantal aanwezige kinderen en de groepsgrootte. Gedurende maximaal drie uur per dag mogen minder pedagogisch medewerkers aanwezig zijn (zie ‘drieuursregeling’ hieronder).

Bereken de beroepskracht-kindratio

Een gastouder mag maximaal zes kinderen in de leeftijd tot 13 jaar gelijktijdig opvangen. Eigen kinderen tot 10 jaar worden meegerekend. Daarbij mogen er maximaal vijf kinderen tot 4 jaar gelijktijdig worden opgevangen waarbij:

• maximaal vier kinderen tot 2 jaar
• maximaal twee kinderen tot 1 jaar

Voor activiteiten buiten de opvanglocatie geldt geen aparte beroepskracht-kindratio. Het is echter aan te raden en bijna logisch dat er bij uitstapjes ‘extra ogen’ zijn. Dit hoeven geen gekwalificeerde volwassenen te zijn. De oudercommissies kan afspraken maken met de organisatie over het aantal begeleiders bij een uitje. Een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) is niet verplicht voor personen die incidenteel worden ingezet. Ouders kunnen bijvoorbeeld ook worden ingezet.

Personen die werkzaam zijn in de kinderopvang moeten in het bezit zijn van een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG). De overheid geeft deze verklaring af als er bij de aanvrager geen sprake is (geweest) van een strafrechtelijke veroordeling. Het kan voorkomen dat er iemand in de kinderopvang werkt tegen wie verdenkingen van strafbare feiten bestaan, maar die (nog) niet is veroordeeld. Daarnaast worden medewerkers continu gescreend.

Een VOG kan online worden aangevraagd.

De pedagogisch medewerkers moeten in het bezit zijn van een diploma van een gekwalificeerde opleiding. Wat gekwalificeerde opleidingen zijn staat in de cao kinderopvang. Medewerkers die niet over een gekwalificeerd diploma beschikken mogen ‘hand en span’-diensten verrichten zoals huishoudelijke taken. Zij tellen niet mee in de beroepskracht-kindratio maar zijn aanvullend op de beroekskracht-kindratio.

Ook voor gastouders gelden er opleidingseisen. Deze zijn in de Ministeriële Regeling die bij de Wet kinderopvang hoort vastgelegd. 

De regels omtrent de inzet van beroepskrachten in opleiding zijn ook geregeld in de cao kinderopvang. Factoren die meespelen zijn het soort opleiding (BBL, BOL of HBO) en hoe ver de stagiaire in zijn/haar opleiding is. Zie artikel 9.6 (vanaf pagina 33) van de cao kinderopvang.

Met ingang van de Wet IKK per 1 januari 2018 is de drieuursregeling aangepast:

Bij minimaal tien uur aaneengesloten opvang, kan worden afgeweken van de beroepskracht-kindratio. Dat mag maximaal drie uur per dag. Die uren hoeven niet aaneengesloten te zijn. Er kunnen tijdens die uren minder pedagogisch medewerkers worden ingezet. Voorwaarde is dat minimaal de helft van het op grond van de beroepskracht-kindratio vereiste aantal medewerkers wordt ingezet.

De afwijkende uren moeten vastgelegd worden in het pedagogisch beleidsplan. De ondernemer communiceert ook actief naar ouders wanneer afgeweken wordt van de beroepskracht-kindratio. Als de tijden niet zijn vastgelegd in het pedagogisch beleidsplan, dan mag er niet afgeweken worden van de beroepskracht-kindratio. De uren voor de afwijkende inzet kunnen op de dagen van de week verschillen, maar zijn wel iedere week hetzelfde. Dus op maandag mag er op andere uren worden afgeweken dan op dinsdag, maar op alle maandagen gelden dezelfde tijden waarop wordt afgeweken.

Bso
Op de buitenschoolse opvang mogen er voor en na schooltijd en op vrije middagen maximaal een half uur per dag minder pedagogisch medewerkers worden ingezet. Tevens geldt inzet van minimaal de helft van de benodigde pedagogisch medewerkers. Naast dit half uur per dag is op vrije dagen en in de vakantie dezelfde drie-uursregeling van toepassing als in de dagopvang. Op voorwaarde dat minimaal 10 uur aaneengesloten opvang geboden wordt. Ook de buitenschoolse opvang moet de drie-uursregeling vastleggen in het pedagogische beleidsplan.

Slechts één medewerker aanwezig
Het is mogelijk dat de hele dag één pedagogisch medewerker aanwezig is, mits er aan de beroepskracht-kindratio wordt voldaan. In dat geval moet er een achterwacht geregeld zijn; een volwassene die binnen 15 minuten aanwezig kan zijn en tijdens openingsuren altijd telefonisch bereikbaar is.

Tijdens de drieuursregeling blijft het vierogenprincipe van kracht.

Het vierogenprincipe houdt in dat de houder van een kindercentrum de dagopvang op zodanige wijze organiseert, dat de beroepskracht of de beroepskracht in opleiding de werkzaamheden uitsluitend kan verrichten terwijl hij gezien of gehoord kan worden door een andere volwassene.

Dit betekent niet dat er continu iemand moet meekijken of meeluisteren, maar dat op elk moment de reële kans bestaat dat er een volwassene meekijkt of meeluistert. Het vierogenprincipe houdt daarom ook niet in dat er op een groep kinderen altijd twee pedagogisch medewerkers moeten worden ingezet.

De Wet kinderopvang schrijft niet voor hoe hier invulling aan moet worden gegeven. Een opvang mag daar zelf een beleid voor opstellen waarover de oudercommissie adviesrecht heeft. De GGD moet het beleid goedkeuren als die komt inspecteren.

In onze brochure ‘het vierogenprincipe in de praktijk’ staan vier praktijkvoorbeelden hoe invulling kan worden gegeven aan het vierogenprincipe. 

Het vierogenprincipe geldt niet voor de bso en gastouderopvang.

Opvang vindt plaats in een stamgroep (of basisgroep): een vaste groep kinderen met vaste pedagogische medewerkers. Dit biedt kinderen stabiliteit en continuïteit. Deze stamgroep heeft een maximale groepsgrootte die in de regelgeving is vastgelegd.

Kinderen kunnen worden opgevangen in verticale groepen (0-4 jaar) of horizontale groepen (bijvoorbeeld 0 tot 1,5 jaar, 1,5 tot 2,5 jaar en 2,5 tot 4 jaar). Meer daarover leest u in de brochure 'Pedagogische kwaliteit'. Kinderen kunnen met een opendeurenbeleid buiten de eigen groep ontdekken. Ouders moeten over bovenstaande zaken goed worden geïnformeerd.

De kinderopvangorganisatie behoort te voldoen aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Voor het maken van foto’s moet aan ouders toestemming worden gevraagd, alsook voor het online plaatsen van foto’s. Die toestemming mag op elk moment worden ingetrokken. Ook hebben ouders het recht om reeds gebruikte foto’s te laten verwijderen. Wij raden oudercommissies aan om samen met de organisatie een protocol of beleid op te stellen omtrent het gebruik van beeldmateriaal op de website, sociale media of ander (promotie)materiaal van de organisatie. Dit beleid kan in het privacybeleid van de organisatie worden opgenomen.

De GGD controleert, in opdracht van de gemeente, of de opvang voldoet aan de geldende kwaliteitseisen. Hiertoe bezoekt de GGD elk kinderdagverblijf, buitenschoolse opvang en gastouderbureau eens per jaar. Van deze bezoeken worden inspectierapporten geschreven, die online te raadplegen zijn op de website van de opvang en via het Landelijk Register Kinderopvang.

Vanaf het moment dat de school uit is, vallen de kinderen die gebruik maken van de bso onder de verantwoordelijkheid van het kindercentrum. Vanaf dat moment moet er ‘verantwoorde kinderopvang’ worden geboden (artikel 1.49, Wet kinderopvang) en geldt de regeling kwaliteit kinderopvang, maar er is geen verplichting voor de aanwezigheid van pedagogisch medewerkers.

Er zijn geen aparte normen vastgelegd voor het vervoer, noch is hierover een specifiek toetsingskader voor de GGD. Elke vervoerssituatie kan immers anders zijn en moet worden toegespitst op die specifieke situatie. De GGD zal oordelen of de kinderopvang verantwoord is.

Volgens de wet moet de opvang een beleid voeren dat de veiligheid en de gezondheid van de kinderen zoveel mogelijk waarborgt. Elke kinderopvanglocatie moet een veiligheids- en gezondheidsbeleid hebben. Dit beleid vervangt sinds 1 januari 2018 de risico-inventarisatie. De oudercommissie heeft adviesrecht over het veiligheids- en gezondheidsbeleid. Dit beleid moet aan diverse eisen voldoen. Het uitgangspunt is dat kinderen worden beschermd tegen grote risico’s en met kleine risico’s leren omgaan.

Elke organisatie moet ook een meldcode hebben, om adequaat te handelen bij (vermoeden van) kindermishandeling en -misbruik. Daarnaast geldt er een meldplicht bij (vermoeden van) kindermishandeling en -misbruik in de opvangsituatie voor werkgevers/medewerkers in de kinderopvang. Tot slot moet de opvang voldoen aan de eisen rondom brandveiligheid, die getoetst worden door de Brandweer.

Bij ondertekening van het contract bent u akkoord gegaan met het beleid dat op dat moment gold. Voor een wijziging moet uw toestemming worden gevraagd. U hoeft niet akkoord te gaan met een wijziging. Bij sommige beleidswijzigingen heeft ook de oudercommissie een rol.